Αφροαμερικανός στρατιώτης στα τέλη του 18ου αιώνα. (Πηγή: nps.gov.)Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης πλήθος φιλελλήνων πολεμιστών από διάφορες χώρες της Ευρώπης, αλλά και από τις ΗΠΑ μετέβησαν στον ελλαδικό χώρο προκειμένου να συνδράμουν τον αγώνα των Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών κατακτητών. Τα χρόνια της Επανάστασης, λοιπόν, κατέφθασαν από τις ΗΠΑ γενναίοι πολεμιστές, όπως ο George Jarvis και ο William Washington, οι οποίοι διακρίθηκαν στα πεδία των μαχών. Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις φιλελλήνων αγωνιστών ήταν ο Αφροαμερικανός James Jacob Williams, ο οποίος έφτασε στην Ελλάδα το 1827 και πέθανε σε αυτήν δύο χρόνια αργότερα.
Οι πληροφορίες που έχουμε για τη ζωή του και τη δράση του στην Ελλάδα δεν είναι πολλές, καθώς οι διαθέσιμες πηγές είναι περιορισμένες. Όσα στοιχεία γνωρίζουμε για τον Williams προέρχονται από το βιβλίο του Jonathan Peckham Miller «The Condition of Greece in 1827 and 1828» (1828) καθώς και από το περιηγητικό έργο του John Lloyd Stephens «Incidents of Travel in Greece, Turkey, Russia, and Poland» (1838).
Πριν έρθει στην επαναστατημένη Ελλάδα
Ο James Jakob Williams γεννήθηκε κατά πάσα πιθανότητα το τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα στη Βαλτιμόρη των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Υπηρέτησε στο αμερικανικό ναυτικό υπό τις διαταγές του Αμερικανού ναυάρχου Stephen Decatur και συμμετείχε στις πολεμικές επιχειρήσεις ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Αλγερία το 1815 [1]. Στις συγκρούσεις αυτές πολέμησε με γενναιότητα και μάλιστα έχασε ένα δάχτυλό του [2].
Η δράση του στην Ελλάδα
Απόσπασμα από το βιβλίο του J. Miller που αναφέρεται στον James Williams.Ο Williams, όπως μας πληροφορεί ο αμερικανός φιλέλληνας πολιτικός και καταργητής Jonathan Miller, έφθασε στην Ελλάδα το 1827 μαζί με τον λόρδο Thomas Cochrane και υπηρέτησε ως μάγειρας στο πλοίο Savieur (Σωτήρας). Στην Ελλάδα έλαβε μέρος σε πολλές μάχες πολεμώντας με αποφασιστικότητα και θάρρος. Ξεχώρισε ιδιαίτερα στη μάχη του Κόλπου του Λεπάντο (Ναυπάκτου), όπου αποδείχθηκε ότι είχε περάσει πράγματι από τη «σχολή» του Decatur [3]. Αξίζει να σημειωθεί ότι στη ναυμαχία αυτή ανέλαβε τον έλεγχο του πλοίου «Σωτήρ», όταν αυτό έμεινε ακυβέρνητο, προσφέροντας εθελοντικά τις υπηρεσίες του. Πολέμησε με αυτοθυσία και χτυπήθηκε από ένα θραύσμα που του έσπασε το πόδι και το χέρι του [4].
Επίσης, σύμφωνα με την ιστορικό Φωτεινή Τομαή, ο Williams είχε υπηρετήσει και στη ναυαρχίδα «Ελλάς». Συμμετέχοντας μάλιστα στις πολεμικές επιχειρήσεις γνώρισε από κοντά τους Έλληνες και έμαθε τα ελληνικά σε ικανοποιητικό βαθμό, ώστε να συνεννοείται μαζί τους [5].
Η συνάντηση με τον Miller και το τέλος του
Στις 21 Δεκεμβρίου 1827 ο Johnathan Miller, όπως σημειώνει στο βιβλίο του, συνάντησε στον Πόρο τον Williams και τον φιλοξένησε στο σπίτι του. Ο Αφροαμερικανός αγωνιστής, ο οποίος είχε νοσηλευτεί σε νοσοκομείο για ένα διάστημα, δεν είχε ρούχα, γι’ αυτό ο Miller του έδωσε ένα διπλό κοστούμι [6]. Ο Williams δεν έφυγε ποτέ από την Ελλάδα και πέθανε σε αυτήν το 1829, δύο χρόνια μετά την άφιξή του.
Μάγδα Μπαλαφούτη
Βιβλιογραφικές παραπομπές:
[1] Miller, J.P. (1828). The Condition of Greece in 1827 and 1828. New York: J. & J. Harper, p. 160.
[2] Stephens, J.L. (1838). Incidents of Travel in Greece, Turkey, Russia, and Poland (Vol. A). New York: Harper & Brothers, p. 36.
[3] Miller, J.P., ό.π.
[4] Stephens, J.L., ό.π.
[5] Τομαή, Φ. (2009, Μάρτιος 22). Τζέιμς Γουίλιαμς: ο Αφροαμερικανός που πολέμησε στο Ναυαρίνο. Ανακτήθηκε από: https://www.tovima.gr/2009/03/22/opinions/tzeims-goyiliams-o-afroamerikanos-poy-polemise-sto-nayarino/
[6] Miller, J.P., ό.π.